خیار تدلیس

دربارۀ مفهوم و مصادیق تدلیس در قراردادها، در فقه امامیه و حقوق ایران اختلاف است: به نظر گروهی از نویسندگان، تدلیس فقط با فعل یا ترک فعل واقع می‏شود. اما، دیگران معتقدند: عملیات تدلیس‏ آمیز شامل هر گونه رفتار متقلبانه-اعم از فعل یا ترک فعل‏-، گفتار دروغ و سکوت عمدی از بیان عیب است.
این اختلاف سبب شده است، مرز خیار تدلیس با خیار عیب و تخلف از وصف آمیختهَ شَود. هم‏چنین، حقیقت مفهوم تدلیس پوشیده مانده است. از این رو، باید مفهوم و ارکان تدلیس معرفی شود.
پژوهش حاضر کوششی برای واکاوی مفهوم تدلیس، عناصر و ارکان آن است. تدلیس در لغت به معنای تاریک ساختن و پوشاندن واقعیت و نیز مترادف با خدعه و نیرنگ است.
تدلیس در اصطلاح حقوق عبارت است از: اقدامی فریبکارانه که از سوی یکی از طرفین معامله یا با علم او به موضوع و به منظورگمراه کردن طرف دیگر صورت می‏گیرد تا او را به انعقاد قرارداد بکشاند. به‏علاوه، ارکان سه گانه تدلیس که آن را از خیارات مشابه متمایز می کند عبارت است از : وقوع عملیات فریبنده به عنوان رکن مادی تدلیس ، وجود قصد فریب یا سوءنیت فریبکار در مقام عنصر روانی تدلیس و سرانجام، فریفته شدن طرف مقابل به‏واسطۀ عملیات فریبکارانه‏. در این مقاله، با تأکید بر ارکان سه‏گانل تدلیس، اصالت و استقلال خیار تدلیس نمایانده شده است.

لینک اصلی مقاله